چنانکه در درس دهم گفتم، ترجمه پیاپی (consecutive interpreting) یکی از 3 گونه اصلی ترجمه شفاهی و دارای دو نوع کامل (full) و کوتاه (short) است. در این نوشته با عنوان ترجمه شفاهی چیست قصد دارم به تفصیل بیشتری درباره ترجمه پیاپی صحبت کنم.
در ترجمه پیاپی کوتاه (short) یا محاوره ای (dialogue) تکه های کوتاهی از گفتار گوینده را، در حد عبارت یا جمله واره یا چند جمله (به طور متوسط در حد 30 ثانیه)، به زبان دیگر ترجمه می کند. چون بار تحمیلی به حافظه در این ترجمه کم است، مترجم شاید به ندرت لازم باشد یادداشت برداری کند. استفاده از ترجمه پیاپی کوتاه از آن جهت رواج گسترده ای دارد که حالت تعاملی دارد و نسبتاً طبیعی است و به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری چندانی نیاز ندارد؛ البته این لزوما بدان معنا نیست که مترجم را کمتر خسته می کند. این گونه ترجمه را گاه ازم است مترجمان شفاهی با مهارت و تجربه بالا انجام بدهند تا ایجاد ارتباط دوسویه در بالاترین سطح تسهیل شود؛ مثلا در گفتگو بین سران کشورها لازم است بالاترین استانداردهای عملکردی مترجم تأمین شود یا مثلا در ترجمه اظهارات شهود در دادگاه، هرگونه نقص احتمالی در ترجمه می تواند منجر به صدور رأی نادرست توسط دادگاه شود.
در مقابل، ترجمه پیاپی کامل، بلند (long) یا حقیقی (true) در مقاطع چند دقیقه ای انجام می شود، آن هم به کمک یک سیستم یادداشت برداری که مترجم در نتیجه آموزش و تمرین به ان مسلط شده است. در این نوع ترجمه، که توسط مترجمان بسیار حرفه ای انجام می شود، به گوینده اجازه داده می شود استدلالهای پیچیده حاویِ مثال ها و داده ها و اَشکال و جداول را کامل تر بیان کند و سپس ترجمه ارائه شود.
بسیاری معتقدند که ترجمه پیاپی از ترجمه همزمان دقیق تر است، ولی مقاله سال 2001 دانیل ژیل این ادعا را به چالش کشیده است. ترجمه پیاپی برای گفتمان های حاوی اصطلاحات شاذّ چندهجایی (مثلا در زمینه داروسازی، اصطلاحاتی همچون Abacavir Sulfate یا Lamivudine یا phenoxybenzamine) یا اسامی نامتعارف، که قابل اختصارسازی در یادداشت برداری نیستند، مناسب نیست؛ برعکسِ ترجمه همزمان که حداقل می توان در چنین مواردی صرفا آن ها را تکرار طوطی وار کرد. در گفتارهای دارای تراکم معمولی، ترجمه پیاپی این فرصت را به مترجم می دهد تا خروجی ترجمه را آراسته و شسته و رُفته کند. همچنین مشورت مترجم با گوینده یا اصلاح اشتباهات احتمالی توسط دیگران در ترجمه پیاپی آسان تر است.
توجه داشته باشید که مرز چندان روشن و محتومی بین ترجمه پیاپی کامل و کوتاه وجود ندارد و این مرزبندی به استفاده نظام مند مترجم پیاپی از یادداشت برداری برای پشتیبانی از حافظه اش باز می گردد. ضمن اینکه طول گفتارهای هر گوینده در طول سخنانش متغیر است و این مترجم است که باید تناوبی از کوتاه و کامل را در طول یک پروژه استفاده کند. بررسی روند انجام ترجمه پیاپی نشان می دهد که طول تقطیع گفتارها کاهش یافته و گفتارهای با طول 5 تا 7 دقیقه برای ترجمه به ندرت مششاهده می شود تا جایی که امروزه طول گفتار 3 دقیقه ای نیز «بلند» محسوب می شود.
<div id=”sabavision_zone_6656-Z858_plate”></div>
ترجمه پیاپی برای جلسات کوچک بین 2 (یا حداکثر 3) زبان مناسب است و اگرچه زمان جلسه با ترجمه پیاپی بیشتر از همان جلسه با ترجمه همزمان به طول می انجامد، اما در ترجمه پیاپی بهتر می توان بر روند کار نظارت نمود و شرکت کنندگان در جلسه فرصت بیشتری برای مشاهده واکنش طرف مقابل و کسب آمادگی برای پاسخ به او دارند.
در ترجمه پیاپی، مترجم شفاهی در جلسه حضور فیزیکی دارد و نگاه ها به موقعیت او در جلسه معطوف است و به همین دلیل فشار بیشتری، در مقایسه با مترجم همزمان، بر او، برای اِعمال نقشش و ایجاد ارتباط روشن و موثر، وارد می شود.
برای آشنایی چند رسانه با ترجمه پیاپی، می توانید ویدیوی کوتاه زیر، با عنوان « ترجمه پیاپی چیست »، را مشاهده کنید.
مطلب بسیار مفید و آموزنده بود. ممنون از فرصت مطالعاتی که در اختیار ما قرار دادید.