نوعی از ترجمه که اولین برگردان = آخرین برگردان (یعنی فقط یک بار). اگر به استاندارد شماره F2089 – 15 مصوب سال 2015 موسسه ASTM International (انجمن آزمون و مواد آمریکا) تحت عنوان Standard Practice for Language Interpreting مراجعه نمایید، با تاکید بر نقش واسطه گری (mediation) ترجمه شفاهی مواجه می شوید:
فرایند درک و تحلیل پیام شفاهی یا نشانه و بازگویی آن وفادارانه، دقیق و بی طرفانه به زبان دیگر با حفظ بافت فرهنگی و اجتماعی پیام.
به جای درگیر شدن در تعاریف مختلف، در یک جمع بندی کلی می توان سه جزء اصلی در تعریف ترجمه شفاهی در نظر گرفت:
- واسطه گری ارتباطی (ارتباطی): به معنی پر کردن خلأ فرهنگی و شناختی از طریق فرایندهای بهینه سازی (در آینده این فرایندها را برخواهیم شمرد)
- بین گوینده و شنونده (شناختی): به معنی ارتباط آنی شفاهی که به همان فوریت اشاره دارد
- زبانهای مختلف (زبانی): یعنی در حالتی که گوینده و شنونده یا نمی توانند یا نمی خواهند (مثلا طبق عُرف دیپلماتیک) از زبان مشترک استفاده کنند.
برای انجام این وظیفه زبانی-شناختی-ارتباطی، مترجم شفاهی باید واجد مجموعه مهارت (skillset) دارای چهار توانش باشد که در دنیای ترجمه شفاهی به (LKSP) معروف است:
- خبرگی زبانی (L) در زبان مبدأ و مقصد
- دانش (K) عمومی و اختصاصی برای نفوذ در جهان شناختی گوینده و شنونده
- مهارت ها (S)ی عمومیِ ارتباطی و اختصاصیِ ترجمه شفاهی برای مدیریت محدودیت ها و بهره گیری از فرصتهای رسانه ی زبان
- حرفه ای گری (P) برای مدیریت شرایط، تعیین اولویت ها و تصمیم گیری عملیاتی و حرفه ای در عمل
تجربه فعالان حوزه (مطالعات) ترجمه شفاهی نشان می دهد که هیچ یک از مهارت های فوق به صورت طبیعی و خدادادی در افرادی که دو زبان می دانند وجود ندارد و باید آموخته شود.
ریچارد فلمینگ، استاد بازنشسته ترجمه شفاهی در اداره کل ترجمه شفاهی کمیسیون اروپا در ویدیوی زیر به سوال «ترجمه شفاهی چیست؟» پاسخ می دهد.
در درس سوم درباره تفاوت ترجمه کتبی و شفاهی صحبت خواهیم کرد.
